İç Anadolu Hapishaneleri: 2017 Hasta Mahpuslar Raporu | İHD

Giriş

İç Anadolu hapishanelerinde bulunan hasta mahpuslara ilişkin Rapor, mahpuslar ve yakınları tarafından yazılan Derneğimize gönderilen mektuplar, ailelerin Derneğimize başvuruları ve avukatların hasta müvekkilleri hakkında derneğimize iletmiş oldukları bilgiler nazara alınarak hazırlanmıştır. Hastaların bir kısmının raporları derneğimizde mevcuttur. Afyon E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Bolu F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Eskişehir H Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Sincan Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Kırıkkale F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Karabük T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Tokat T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarında tespit edebildiğimiz 122 Hasta Mahpus bulunmaktadır. Rapor yazıldığı sıralarda Bolu’da bulunan Akif İpek Bandırma’ya, Bolu’da buluna Tayfur Tunç Kepsut’a gönderilmişlerdir. Daha önce İç Anadolu Bölgesi’ndeki cezaevlerinde kalan hasta mahpusların bir kısmının yeri tespit edilememiştir. Tespit edilemeyenler raporumuzda yer alamamıştır.

Mahpusların hastalık sebepleri genel anlamda; hapishanelerin fiziki koşulları (özellikle F tipi kapalı hapishanelerdeki koşullar), iklim şartları, hijyenik koşullar, beslenme sorunları, havalandırma kısıtlamaları, ısıtma sistemlerindeki yetersizliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Özel hastalıklar dışında, büyük oranda benzer kronik hastalıklar vardır. Mide rahatsızlıkları, Reflü, Astım, Akciğer Hastalıkları, Hemoroid,  Bağırsak Sorunları, Sinüzit, Kronik Baş ağrıları, Bel ve Boyun Fıtığı gibi birçok hastalık bu olumsuz koşullardan kaynaklıdır.

Mahkumların yeterince hareket imkanına sahip olmaması, sportif faaliyetlerden yeterince, bazen hiç de yararlandırılmamaları, havalandırma kapılarının erken kapatılması nedeniyle güneşten, gün ışığından yeterince yararlanamamaları, hijyenik koşulların yetersizliği, mahkumlara temizlik malzemesi verilmemesi bir yana ellerinde bulunan temizlik malzemelerinin alınması veya azaltılması, kişisel temizlik malzemelerinin mahkumların ellerinden alınmasından kaynaklanan ortak kullanım zorunluluğunun bulaşıcı hastalık riskini artırması, kimi hapishanelerde sıcak suyun yeterince verilmiyor olması, bazı kronik hastalıkların hapishanenin bulunduğu yerin iklim şartlarından kaynaklı olması veya hastalığı ağırlaştırması ya da sağaltımı zorlaştırması durumları hapishanelerde sağlık sorunlarının artmasına neden olmaktadır.

Hasta mahpusların sorunları şöyle sıralanabilir:

1. Hapishanelerde yeterli sayıda doktor ve uzman doktor bulunmamaktadır. Pek çok hapishanede haftada sadece iki yarım gün doktor bulunmaktadır. Özellikle kalabalık hapishanelerde, bu süre yetersizdir ve hastalar başvurularından çok sonra doktora çıkabilmektedir.
2. Hastaların sağlık dosyalarının üzerine örgüt ismi yazılması gerek sevklerinde gittikleri doktorun, gerekse diğer sağlık personelinin hasmane tutumlarına neden olabilmekte, hasta-doktor ilişkisi zarar görmektedir.
3. Mahkûmlara çoğunlukla kelepçe açılmadan muayene dayatılmaktadır. Bazı durumlarda hapishane görevlisi ve /veya güvenlikten sorumlu asker görevliler kelepçeleri açmamakta, bazı durumlarda ise kelepçenin açılmamasını muayeneyi yapan doktor talep etmektedir. Diş tedavisinin dahi kelepçeli olarak yapıldığı durumlar vardır. Birçok hasta mahpus kelepçeli muayene ve tedaviyi kabul etmedikleri için hiçbir işlem yapılamadan tekrar hapishaneye geri getirilmektedirler.
4. Bazı hasta mahpuslar, özelikle son dönemde, tetkik sonuçlarının ve raporlarının, talep etmelerine rağmen kendilerine verilmediğini iddia etmektedirler. Bu durum hastaları bilinmezliğe, hastalığı hakkında kuşkuya sürüklemektedir.
5. Mahpuslar, gerek hapishane revirine çıkarılmalarında gerekse hastane sevklerinde aksamalar yaşamaktadırlar. Hasta mahpusların bu hususta vermiş oldukları şikayet dilekçeleri çoğunlukla işleme konulmamakta hatta bazı örneklerde soruşturmaya uğramalarına neden olmaktadır.
6. Raporlarında periyodik kontrol yapılmasının gerekli olduğu belirtilen hasta mahpusların bu kontrolleri, sağlık raporlarında belirtilen sürelerde yapılmamaktadır.
7. Yapılan işlemler çoğunlukla, tam iyileşme sağlamaktan ziyade, ağrıları azaltma, süreci uzatma, kontrol altında tutma gibi işlemlerdir. Hastalıklar kronikleşmekte, kesin tedavi sağlanamamaktadır. Bu durum hasta mahpusları gerek fiziki gerekse psikolojik olarak olumsuz etkilemekte, hastalık sürecini kötüleştirmekte ve yeni hastalıklara sebep olmaktadır.
8. Daha önce bulundukları illerde tedavileri yapılan mahpusların sevk edildikleri illerdeki yetersiz imkânlar ve hapishanelerdeki uygulamalardan dolayı tedavileri neredeyse durma noktasına gelmiştir.
9. Bazı hasta mahpusların tedavileri için gerekli olan ilaçlar idare tarafından karşılanmamış, mahpusun da maddi imkanları olmadığından ilaçla tedaviler aksamıştır.
10. Hastalığı nedeniyle kendi başına hayatını sürdüremeyecek durumdaki hastaların,  infazın ertelenmesi başvuruları kabul edilmemektedir, bu da sağlık durumlarını kötüleştirmekte, ölüm sınırına kadar getirmektedir.
11. Çoklu hastalıkları olan mahpusların bazı hastalıkları için hastane sevkleri yapılmakta, diğer bazı hastalıkları için ise neredeyse yıllardır tetkik ve tedavi yapılmamaktadır.
12. Uzman doktorun teşhis ve tedavisinin gerektiği durumlarda, zaman zaman, hasta mahpus pratisyen doktor kontrolüne tabi tutulmaktadır.
13. Uzun zaman hastalıklarla mücadele eden ve olumlu sonuç alamayan mahpuslar ilaca bağımlı halde yaşamak zorundadır. Uzun süreli ilaç kullanımı bedenlerinde tahribata neden olmaktadır.
14. Bazı hasta mahpusların diyet yemeklerle beslenmesi gerekmektedir. Ancak kendilerine verilen yemekler, diyetlerine uygun değildir. Maddi imkanı olmayanların durumu bu açıdan oldukça zordur.
15. Bazı ağır hasta mahpusların kendi özel durumlarından dolayı, geçirdikleri operasyonlarda yanlarında refakatçi kalması gerekmesine talepleri karşılanmamakta, hasta kendi başına bırakılmaktadır. Bu durum hastanın yaşamını dahi riske sokmaktadır.
16. Özellikle atak geçiren hasta mahpusların sağlıklı mahpusların yanında ve kalabalık koğuşlarda olması gerekmektedir. F Tipi veya hücrede kalmaları onlar için hayati risk oluşturmaktadır.
17. Hasta mahpuslar, hastane sevklerinde, muayene edilinceye kadar, ring araçlarında kelepçeli olarak bekletilmektedirler. Uzun süre (bazen saatlerce) havasız, dar ring aracında kışın soğukta, yazın sıcak hava şartlarında bekletilmeleri hastaları çok kötü etkilemektedir. Bir kısım hasta mahpus sırf bu nedenden ötürü hastaneye dahi gitmek istememektedir.

Kaynak: ihd.org.tr