Giriş
Seçim gözlemi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarının geliştirilmesine destek vermek amacıyla seçimlerin demokratik bir ortamda gerçekleşmesi, tüm yurttaşların seçme ve seçilme hakkından eşit olarak yararlanabilmesi için yürütülen bağımsız gözlemleme ve raporlama sürecini kapsamaktadır.
Türkiye’de 2002, 2007, 2011 seçimleri Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (ODIHR) tarafından izlenmiş ve raporlanmıştır. AGİT ODIHR her üç raporunda da Türkiye’de seçim sürecinin bağımsız gözleme açılmasını tavsiye etmiştir.
Kadınlar, engelliler, etnik kökeni, dini inancı, anadili veya cinsiyet kimliği farklı olanlar, zorla yerinden edilenler ve okuma yazma bilmeyenlerin seçme ve seçilme haklarını kullanma konusunda fırsat ve koşulların belirlenmesi, seçimlerde gerçekleşen ihlallerin tespit edilmesine odaklanan bağımsız seçim gözlemi ilk olarak 12 Haziran 2011 tarihinde yapılan genel seçimlerde, 46 sivil toplum örgütünün katılımı ile 10 ilde yapılmış ve ayrımcılık riski altında bulunan grupların seçme ve seçilme hakkına erişimine ilişkin durum tespit edilmiştir. Platform 30 Mart 2014 tarihinde yapılan yerel seçimleri ise 48 örgütün katılımı ilde 15 ilde izlemiştir. Ağrı ve Yalova illerinde seçimlerin iptal edilmesi ve 1 Haziran 2014 tarihinde yenilenmesi kararı üzerine, bu iki ilde yenilenen seçimlerde de izleme çalışması yapılmış, seçimlerin izlendiği il sayısı 17’e yükselmiştir.
Bağımsız Seçim Gözlemi demokratik, adil ve herkes için eşit fırsatlar içeren seçimler yapılabilmesine, seçme ve seçilme hakkının kullanılmasına eşit erişim sağlanmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bağımsız seçim gözlemi, “seçerken ve seçilirken eşit miyiz” sorununa odaklanmaktadır. Yurttaşların neredeyse ülke yönetimine tek katılım yolunun seçimlerde oy vermek olduğu ve demokratik katılım mekanizmalarının son derece kısıtlı olduğu Türkiye’de bu sorunun önemi daha da artmaktadır.
Bu çalışma her yurttaşa, siyasi partiye, siyaset insanlarına ve medyaya bir de “buradan bakmayı” öneriyor.
Bağımsız Seçim Gözlemi çalışması ve platformun herhangi bir siyasi parti ya da adayla doğrudan ya da dolaylı bir ilişkisi bulunmamaktadır. Bağımsız seçim gözlemcilerimiz Uluslararası Gözlem İlkeleri Beyannamesi davranış ilkelerine uymaktadır.
