Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Dokümantasyon Merkezi 11 Mart – 10 Mayıs 2020 tarihleri arasında yaşanan Covid-19 salgını ile ilişkili hak ihlalleri raporunu açıkladı.
Raporda, “Devletlerin, böylesi olağan dışı koşullarda toplumsal görevlerini her zamankinden daha özenli ve adil yerine getirmek ve insan haklarına saygılı olmak zorunda olduğunu hatırlattık. Ancak Türkiye’de siyasal iktidarın böylesi olağan dışı durumlarda alışkanlığının öncelikle insan haklarını askıya almak olduğunu bildiğimiz için, kaygılarımızın yanı sıra insan hakları savunuculuğunun asli görevi olan ihlalleri izleme ve belgeleme faaliyetlerini sürdüreceğimizi de belirttik” ifadeleri yer aldı.
İktidarın salgın ile mücadeleyi bir önleme ve koruma sorunu olarak değil de militarist bir zihniyetle güvenlik sorunu haline getirdiği vurgulanan raporda; “Siyasal iktidar, bu süreci de erkini daha da merkezileştirmenin ve toplum üzerindeki baskı ve kontrolünü daha da artırmanın bir fırsatı haline getirerek başta bilgi edinme hakkı, yaşam hakkı, kişi güvenliği ve işkence yasağı, ayrımcılık yasağı, sağlığa erişim hakkı, çalışma hakkı, düşünce ve ifade özgürlüğü, toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü olmak üzere pek çok temel hak ve özgürlüğü ihlal etmiştir” denildi.
TİHV’İN TESPİT ETTİĞİ SALGIN SÜRESİNCE YAŞANAN İNSAN HAKLARI İHLALLERİ
- 10 Mayıs 2020 tarihi itibarıyla Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 3.786, toplam vaka sayısı 138.675.
- Sağlık Bakanlığı’nın 29 Nisan 2020 tarihli açıklamasına göre Türkiye genelinde Covid-19 tanısı konulan hekim ve sağlık çalışanı sayısı 7.428.
- TTB’nin 22 Nisan 2020 tarihli açıklamasına göre 14’ü hekim olmak üzere toplam 24 sağlık çalışanı yaşamını yitirdi.
- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG), 17 Nisan 2020 tarihli raporuna göre 11 Mart – 10 Nisan 2020 arasında en az 855 işçinin Covid-19 testleri pozitif çıktı, en az 52 işçi (45’i erkek, 7’si kadın, yaş ortalaması 51) Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) 24 Nisan 2020 tarihli raporuna göre en az 535 DİSK üyesi işçinin Covid-19 testinin pozitif çıktı, en az 628 DİSK üyesi işçi karantinaya alındı ve en az 4 DİSK üyesi işçi Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
- Adana’nın Seyhan ilçesinde Ali El Hemdan (19) isimli bir Suriye vatandaşı, 20 yaş altındaki kişilere yönelik sokağa çıkma yasağı esnasında, dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle polis tarafından vurularak öldürüldü.
- Covid-19 salgını ile mücadele kapsamında alınan sokağa çıkma yasaklarına ve diğer tedbirlere uymadıkları gerekçesiyle 58’i polis/bekçi tarafından, 3’ü belediye zabıtaları tarafından olmak üzere toplam 61 kişi şiddete/işkence ve kötü muameleye maruz kaldı, 2 kişi de maruz kaldığı şiddet sonucu hastaneye kaldırıldı.
- Bir gazete binasına ise kimliği belirsiz kişiler tarafından silahlı saldırıda bulunuldu.
- En az 41 cezaevinde Covid-19 salgını kapsamında gerekli önlemler ya hiç alınmadı ya da yeterli değil. En az 4 cezaevinde 36 mahpus Covid-19 belirtileri gösterdikleri halde hastaneye götürülmediler.
- 28 Nisan 2020 tarihinde Adalet Bakanı Abdülhamit Gül yaptığı açıklama ile dört ayrı ceza infaz kurumundan 120 tutuklu ve hükümlüye Covid-19 tanısı konulduğunu duyurdu. Cezaevlerinde Covid-19 nedeniyle 4 mahpus yaşamını yitirdi.
- Adalet Bakanı Abdülhamit Gül 13 Nisan 2020 tarihinde 79 ceza ve infaz personelinin Covid-19 testlerinin pozitif çıktığını açıkladı.
- İçişleri Bakanlığı 5 Mayıs 2020 tarihinde yaptığı açıklamayla ilk vakanın tespit edildiği tarihten bu yana Covid-19 salgını ile ilgili olarak Türkiye genelinde 7.127 sosyal medya hesabının incelendiğini, 496 kişinin gözaltına alındığını ve 10 kişinin tutuklandığını duyurdu.
- Covid-19 ile ilgili yaptıkları haberler ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek en az 11 gazeteci gözaltına alındı, 1 gazeteci ise tutuklandı.
- “Çaykur’da Paket Paket Korona! Koronaya yakalanan ÇAYKUR işçisi isyan etti” başlıklı bir habere erişim yasağı getirildi.
- 1 televizyon kanalına 3 kez program durdurma cezası verildi.
- 3 ildeki Tabip Odası ile 2 ildeki Baro hakkında soruşturmalar açıldı, 2 Tabip Odası yönetici gözaltına alındı.
- Covid-19 ile ilgili yaptıkları açıklamalar gerekçe gösterilerek 2 milletvekili hakkında soruşturma açıldı.
- Salgına yönelik önlemlere dair yapılmak istenen eleştirel içerikli basın açıklaması vb. 8 etkinliğe polis müdahale etti ve bu müdahalelerde 42 kişi gözaltına alındı. Sokağa çıkma yasağı ilan edilen 1 Mayıs günü ve öncesinde, Emek ve Dayanışma Günü’nü kutlamak üzere yapılmak istenen en az 10 etkinliğe polis müdahale etti ve en az 64 kişi gözaltına alındı.
- 2 ilde açık ve kapalı alanlarda yapılacak bütün etkinlikler Covid-19 gerekçesiyle 14 ila 30 gün arasında yasaklandı.
- Salgın döneminde ihtiyaç sahiplerine yönelik yardım kampanyaları, örgütlenme ve dayanışma çalışmalarına yönelik müdahalelerde en az 14 kişi gözaltına alındı.
Kaynak: Evrensel
Raporun tamamı:
